ภาคพิเศษ ชุด ความเกี่ยวข้อง
ของม้ามองโกลกับม้าไทยพื้นเมือง
ม้าป่ามองโกลเลียนพรีวาลสกี้ (Mongolian Przewalski's horse) เป็นสายพันธุ์ม้าป่าตามธรรมชาติสายพันธุ์สุดท้ายที่ยังหลงเหลืออยู่ในโลก ซึ่งต่างจากม้าป่ามัสแตงที่เกิดจากคนสร้างขึ้นแต่หลุดออกไปและเพิ่มจำนวนอยู่ในธรรมชาติ แม้ม้าป่าสายพันธุ์นี้จะเคยสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติ แต่สายพันธุ์ดังกล่าวได้ถูกเพิ่มจำนวนในศูนย์วิจัยและปล่อยกับสู่แหล่งธรรมชาติในอุทยานแห่งชาติของประเทศมองโกลเลีย โดยคาดการณ์ว่าในปัจจุบันม้าป่าดังกล่าวมีอยู่ในธรรมชาติประมาณ 300 ตัว แม้จะมีโครงสร้างใกล้เคียงกับม้ามองโกลเลียที่เป็นสายพันธุ์ท้องถิ่น แต่พันธุกรรมจะไม่สามารถเปรียบเทียบกันได้โดยตรงเนื่องจากจำนวนคู่โครโมโซมไม่เท่ากัน แต่ก็มีสมมุติฐานว่ามีการเปลี่ยนทางพันธุกรรมแยกจากสายพันธุ์ม้าป่าเมื่อประมาณ 120,000– 240,000 ปีที่แล้ว ม้ามองโกลเลียเป็นม้าสายพันธุ์ท้องถิ่นที่มีความแข็งแรงทนทานต่อสภาพแวดล้อมของประเทศ มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในออกรบของเจงกีสขานและมีบันทึกว่าในช่วงเวลาดังกล่าวมีม้ามองโกลเลียจำนวนมากกว่า 3 ล้านตัว ในส่วนความเชื่อมโยงสองสายพันธุ์ ม้ามองโกลและม้าไทยพื้นเมือง (Thai native pony) พบว่าม้าไทยพื้นเมืองเป็นสายพันธุ์ที่มีลักษณะรูปร่างใกล้เคียงกับม้ามองโกลเลียและได้รับการตรวจยืนยันทางพันธุกรรมว่าเป็นกลุ่มเดียวกัน จากแผนภาพแสดงพันธุกรรมเราจะเห็นการแตกแขนงของสายพันธุ์ พบว่าม้าพื้นเมืองไทยและมองโกลอยู่กลุ่มเดียวกันและแยกออกมาจากกลุ่มม้าป่า